گروه قانون: مبحث سوم: در سهم‌الارث وراث طبقه سوم

در تمام موارد مذکوره در این مبحث و دو مبحث قبل اگر وارث خنثی بوده و از جمله وراثی باشد که از ذکور آنها دو برابر اناث می‌برند‌ سهم‌الارث او به طریق ذیل معین می‌شود:

‌اگر علائم رجولیت غالب باشد سهم‌الارث یک پسر از طبقه خود و اگر علائم اناثیت غلبه داشته باشد سهم‌الارث یک دختر از طبقه خود را می‌برد و اگر‌ هیچ یک از علائم غالب نباشد نصف مجموع سهم‌الارث یک پسر و یک دختر از طبقه خود را خواهند برد.

در تمام موارد مزبوره در این مبحث، هر یک از زوجین که باشد فرض خود را از اصل ترکه می‌برد و این فرض عبارت است از: نصف اصل‌ ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه.

‌متقرب به مادر هم نصیب خود را از اصل ترکه می‌برد. باقی ترکه مال متقرب به پدر است و اگر نقصی هم باشد بر متقربین به پدر وارد می‌شود.

هرگاه برای میت نه اَعمام باشد و نه اَخوال، اولاد آن‌ها به جای آن‌ها ارث می‌برند و نَصیبِ هر نسل، نَصیبِ کسی خواهد بود که به واسطه او ‌به میت متصل می‌شود.

با وجود اعمام یا اخوال اولاد آن‌ها ارث نمی‌برند، مگر در صورت انحصار وارث به یک پسر عموی ابوینی با یک عموی ابی تنها که فقط‌ در این صورت پسر عمو، عمو را از ارث محروم می‌کند، لیکن، اگر با پسر عموی ابوینی خال یا خاله باشد یا اعمام متعدد باشند، ولو ابی تنها، پسر عمو ارث ‌نمی‌برد.

اگر برای میت یک یا چند نفر اعمام یا یک یا چند نفر اخوال باشد، ثلث ترکه به اخوال و دو ثلث آن به اعمام تعلق می‌گیرد.

‌تقسیم ثلث بین اخوال بالسویه به عمل می‌آید، لیکن، اگر بین اخوال یک نفر امی‌ باشد، سُدس حصه اخوال به او می‌رسد، و اگر چند نفر امی‌ باشند، ثلث آن حصه به آنها داده می‌شود و در صورت اخیر تقسیم بین آنها بالسویه به عمل می‌آید.

در تقسیم دو ثلث بین اَعمام، حصه ذکور دو برابر اناث خواهد بود؛ لیکن، اگر بین اعمام یک نفر امی‌ باشد، سدس حصه اعمام به او می‌رسد، و اگر چند نفر‌ امی‌ باشند، ثلث آن حصه به آنها می‌رسد و در صورت اخیر آن ثلث را بالسویه تقسیم می‌کنند.

در تقسیم پنج سدس و یا دو ثلث که از حصه اعمام باقی می‌ماند، بین اعمام ابوینی یا ابی حصه ذکور دو برابر اناث خواهد بود.

اگر وراث میت دایی و خاله ابی یا ابوینی یا دایی و خاله امی باشند، طرف امی، اگر یکی باشد، سُدس ترکه را می‌برد، و اگر متعدد باشند‌، ثلث آن را می‌برند و بین خود بِالسَویه تقسیم می‌کنند، و مابقی مال دایی و خاله‌های ابوینی یا ابی است که آنها هم بین خود بالسویه تقسیم می‌نمایند.

هرگاه وراث متوفی چند نفر دایی یا چند نفر خاله یا چند نفر دایی و چند نفر خاله با هم باشند، ترکه بین آنها بِالسَویه تقسیم می‌شود، خواه‌ همه ابوینی خواه همه ابی و خواه همه امی باشند.

در صورتی که اعمام امی و اعمام ابوینی یا ابی با هم باشند، عم یا عمه امی، اگر تنها باشد، سُدس ترکه به او تعلق می‌گیرد، و اگر متعدد‌ باشند، ثلث ترکه و این ثلث را مابین خود بالسویه تقسیم می‌کنند، و باقی ترکه به اعمام ابوینی یا ابی می‌رسد که در تقسیم ذکور دو برابر اناث می‌برد.

هرگاه وارث متوفی چند نفر عمو یا چند نفر عمه باشند، ترکه بین آنها بِالسَویه تقسیم می‌شود، در صورتی که همه آن‌ها ابوینی یا همه ابی یا‌ همه امی باشند.

هرگاه عمو و عمه با هم باشند، در صورتی که همه امی باشند، ترکه را بالسویه تقسیم می‌نمایند، و در صورتی که همه ابوینی یا ابی باشند، حِصِه ذکور دو برابر‌ اناث خواهد برد.

اگر میت اَعمام یا اَخوال ابوینی داشته باشد، اعمام یا اخوال ابی ارث نمی‌برند.

در صورت نبودن اعمام یا اخوال ابوینی، اعمام یا اخوال ‌ابی حِصِه آنها را می‌برند.